Narodowy areszt domowy

25 marca 2020
Adam Szostkiewicz

Za jakie grzechy? A może za narodowych populistów? Za Trumpa, Johnsona, Salviniego, Kaczyńskiego, Orbána? Naturalnie nie w sensie jakiejś teologii, tylko w sensie łańcucha przyczynowo-skutkowego. Łańcucha, który drogą demokratyczną doprowadził populistów do władzy i dał im możność działania bez oglądania się na prawo, konstytucję, wiedzę naukową, przyzwoitość osobistą i polityczną.

Teraz mają usta pełne frazesów o jedności narodowej ponad podziałami, a przedtem pracowali od rana do nocy nad dzieleniem własnych społeczeństw. To musiało się skończyć utratą zaufania do władzy w dużej części społeczeństwa. U nas i w innych krajach, gdzie narodowi populiści podzielili obywateli na „sorty”. Przeciwko tym uznanym za „gorsze” prowadzono kampanie nienawiści i wykluczania z narodu.

Aż nadszedł kryzys epidemiczny. I ludzie zobaczyli, że populiści u władzy nie są bogami i potrzebują wsparcia tych „gorszych”. I że „gorsze” sorty nie uchylają się od współpracy, bo sytuacja jest wyjątkowa. Populiści taką solidarnością gardzą, uważają ją za słabość, ale dziś znaleźli się w opałach. Na nich spada odpowiedzialność za zarządzaniem kryzysem.

Opozycja i media patrzą rządzącym na ręce, ale to władza musi pomóc krajowi wyjść na prostą i wrócić do normalnego życia. W momencie kryzysu wychodzi na jaw, jak jest do tego przygotowana. Polska to nie Ameryka. Nie ma 2 bln dol. na plan ratunkowy.

I cóż widzimy? Z jednej strony władza działa. Drastycznie, ale tak samo jak w innych państwach wystawionych na tę próbę. Bilans dopiero przed nami, daleko. Ale z drugiej strony wykorzystuje epidemię do utrzymania władzy. Kłamliwi dyletanci zmieniają bez żenady swoje wersje wydarzeń.

Przed kryzysem zapewniali nas, że nie ma żadnego poważnego zagrożenia i że są przygotowani. Teraz bajdurzą, że przecież nie sposób było takiego kryzysu przewidzieć, a i tak jesteśmy „debeściaki”. Bo ta beznadziejna Platforma to nic nie zrobiła, a my zrobiliśmy, co się tylko dało i jeszcze więcej.

Nie sposób było przewidzieć? A przecież polski wywiad już w styczniu ostrzegał, że wirus z Chin rozprzestrzeni się na resztę świata. To tylko jedna z prób wyrwania rządu Morawieckiego z samozadowolenia. Ostrzeżeń ze strony opozycji i środowiska medycznego nie brakowało. Ale wtedy władza je ignorowała: kto by tam słuchał jakiejś Kidawy lub lekarzy, co nie chcą pokazać swych garaży?

Nie mieli więc czasu na politykę realną, na przemyślane przygotowania przed kryzysem – i wystartowali spóźnieni. Zajmowano się gromadzeniem zapasów polskiego węgla, a nie sprzętu medycznego. Jeszcze niedawno temu wysiłek władzy skupiał się więc na walce z zagrożeniami wyimaginowanymi, np. z „kastami”, elitami, mniejszościami, Unią Europejską

A teraz nagle słyszymy od nich pochwałę konstytucji, aby wykręcić się od przełożenia wyborów prezydenckich. Z zatroskanymi minami tłumaczą przed kamerami, że do tego potrzebne jest ogłoszenie stanu wyjątkowego, a przecież poseł Kaczyński uważa, że w kraju nic wyjątkowego się nie dzieje. Na co dzień obecna władza raczej nie promuje praw obywatelskich. Teraz nagle słyszymy, że stan wyjątkowy ograniczyłby prawa obywateli, a rządzący tego nie chcą. Proszę, jacy konstytucyjni demokraci.

Tymczasem w istocie prą do wyborów, bo wiedzą, że wsie i powiaty, elektorat PiS-u, pójdą głosować chętniej niż większe miasta, gdzie szanse Dudy są niepewne. Do miast masowa epidemia dociera zwykle szybciej, niż na prowincję. Karmiony rządową propagandą, ,,ciemny lud” Jacka Kurskiego jakiś czas, może do maja, może wierzyć, że wirus ich nie tknie. Stąd cynizm Kaczyńskiego i jego przybocznych, którzy zamknęli miasta na klucz, a wzywają do urn tak naprawdę tych chętnych z prowincji, którzy w swej ufności do Kaczyńskiego i Dudy nie zdają sobie sprawy, że mają być ich mięsem wyborczym. Epidemia nieważna, ważna reelekcja Dudy.

Słyszymy zapewnienia władzy, że kieruje się wytycznymi WHO, tej samej WHO, którą niedawno ta sama władza odsądzała od czci i wiary, bo WHO rzekomo usiłuje „deprawować” młodzież i lansuje „dżender”. Władzy basował Kościół, wprowadzając dodatkowy zamęt w tej części społeczeństwa, dla której jest on nadal autorytetem.

Tymczasem w świecie realnym idee polityczne mają swoje konsekwencje. Tak samo jak decyzje rządzących albo ich brak, kiedy są potrzebne. Kto sieje ideologiczny wiatr, zbiera społeczną burzę. Nie wiemy, jak długo można trzymać narody w areszcie domowym. Ani gdzie przebiega czerwona linia, której przekroczenie w gospodarce, kulturze, więzi rodzinnej i społecznej, w polityce międzynarodowej i wszędzie indziej okaże się katalizatorem masowego sprzeciwu.

Widzimy za to, że narodowy populizm, podszyty megalomanią i pogardą dla wszelkich „obcych” w kraju i na świecie, jest źródłem chaosu i częścią problemu, a nie jego rozwiązaniem. Problem jest globalny, egoizmy narodowe – niesłychana próba kupienia przez Trumpa od prezesa niemieckiej firmy farmaceutycznej wyłączności na szczepionkę na koronawirusa, nad którą tam pracują – walkę z wirusem utrudniają.

Oczywiście, populiści mogą się oduczyć populizmu w zetknięciu z rzeczywistością. Walcząc z epidemią, powinni już się przygotowywać na równie wielkie, może nawet większe wyzwanie: na Polskę po wirusie.